تعصب حزبی (قرآن)در جهان بینی الهى تمام امّت ها در حقیقت امة واحدة هستند و اساس تفرقه، خودخواهی انسان‌هاست.«کل حزب بما لدیهم فرحون» ۱ - اساس تفرقهتعصب احزاب، به اعتقادات خویش: •«فتقطعوا امرهم بینهم زبرا کل حزب بما لدیهم فرحون:امّا آنها كارهاى خود را در میان خویش به پراكندگى كشاندند، و هر گروهى به راهى رفتند؛ (و عجب اینكه) هر گروه به آنچه نزد خود دارند خوشحال اند». ۲ - تفسیر المیزانكلمه" تقطع" و كلمه" تقطیع" هر دو به معناى پاره پاره شدن است و كلمه" زبر"- به ضم زاء، و باء- جمع" زبور" و به معناى كتاب ها است. معنای آیه مورد بحث این است كه: خداوند رسولان خود را یكى پس از دیگرى به سوى ایشان فرستاد و همه آنها امتى واحد و داراى ربى واحدند ایشان را به سوى تقوی دعوت كردند، و لیكن بشر به امر ایشان عمل نكرد، در نتیجه امر آنان بین ایشان پاره پاره شد و آن را به صورت كتاب هایى در آورده، هر جمعیتى كتابى را به خود اختصاص دادند، و هر حزبى به آنچه داشتند دلخوش گشتند. ۳ - تفسیر نمونه" زبر" جمع" زبرة" (بر وزن لقمه) به معنى قسمتى از موى پشت سر حیوان است كه آن را جمع و از بقیه جدا كنند، سپس این واژه به هر چیزى كه مجزا از دیگرى شود اطلاق شده است، بنا بر این جمله" فَتَقَطَّعُوا أَمْرَهُمْ بَینَهُمْ زُبُراً" اشاره به تجزیه امت ها به گروه هاى مختلف است. بعضى نیز احتمال داده اند:" زبر" جمع" زبور" به معنى كتاب بوده باشد، یعنى هر یك از آنها دنباله رو كتابى از كتب آسمانى شدند، و بقیه کتب الهی را نفی كردند، در حالى كه همه از مبدء واحدى سرچشمه گرفته بود.ولى جمله" كُلُّ حِزْبٍ بِما لَدَیهِمْ فَرِحُونَ" تفسیر اول را تقویت مى كند چرا كه از احزاب مختلف و تعصب هر یك از آنها بر گفته هاى خویش سخن مى گوید.به هر حال آیه فوق یك حقیقت مهم روانى و اجتماعى را بازگو مى‌كند و آن تعصب جاهلانه احزاب و گروه ها است كه هر یك راه و آئینى را براى خود برگزیده، و دریچه هاى مغز خود را به روى هر سخن دیگرى بسته اند، و اجازه نمى‌دهند شعاع تازه‌اى به مغز آنها بتابد، نسیمى به روحشان بوزد و حقیقتى را بر آنها روشن سازد!.این حالت كه از خود خواهى و حب ذات افراطى و خود بینى و خودپسندی سرچشمه مى‌گیرد بزرگترین دشمن تبیین حقایق و رسیدن به اتحاد و وحدت امتها است.این خوشحال بودن به راه و رسم خویشتن و احساس تنفر و بیگانگى از هر چه غیر آن است گاه به جایى مى‌رسد كه اگر انسان سخنى بر خلاف راه و رسم خویش بشنود انگشت در گوش مى‌گذارد و جامه بر سر مى‌كشد و پا به فرار مى‌نهد مبادا حقیقتى بر خلاف آنچه با آن خو گرفته بر او روشن شود، آن چنان كه قرآن درباره مشركان عصر نوح ع بیان مى‌كند وَ إِنِّی كُلَّما دَعَوْتُهُمْ لِتَغْفِرَ لَهُمْ جَعَلُوا أَصابِعَهُمْ فِی آذانِهِمْ وَ اسْتَغْشَوْا ثِیابَهُمْ وَ أَصَرُّوا وَ اسْتَكْبَرُوا اسْتِكْباراً:" بار الها هر زمان كه من از اینها دعوت كردم كه به سوى تو آیند و گناهانشان را ببخشى، انگشتها بر گوش نهادند و جامه بر خود پیچیدند و در راه غلطشان اصرار ورزیدند و به شدت در برابر حق استكبار كردند".و تا به این حالت پایان داده نشود راه وصول به حق براى انسان ممكن نیست و هر كس بر طریقه خود اصرار مى‌ورزد و لجاجت مى‌كند. ۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «تعصب حزبی». رده‌های این صفحه : تعصب | موضوعات قرآنی
|